بیماری های مفصلی چیست و چگونه رخ می دهد؟ - روماتولوژی

مفصل محلی است که استخوان ها در کنار یکدیگر قرار می گیرند و از مهم ترین وظایف آن می توان به حرکت راحتر استخوان ها اشاره کرد. به گونه می توان گفت استخوانبندی انسان یکپارچه نیست و بلکه استخوان ها در جاهایی به هم وصل می شود که به آنها مفصل می گویند. مفصل ها شامل سطوح غضروفی هستند که نقش کاهش اصطکاک را بازی می کند.

مفصل قسمتی از سیستم حرکتی بدن است که فعالیت زیادی دارد و به دلیل وجود همین فعالیت سریعتر و زودتر از سایر قسمت های مفصل دچار اختلال در عملکرد می شود.

آسیب دیدن غضروف مفصلی از شایع ترین دلایل آسیب دیدگی مفصل و به دنبال آن بیماری مفصلی است که به دنبال حوادثی همچون تصادفات رانندگی، زمین خوردن و سقوط از ارتفاع، عفونت مفصل رخ می دهد.

البته برخی عوامل و فاکتورهای خطرساز هستند که ریسک ابتلا به بیماری های مفصلی را افزایش می دهد:

سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری فامیلی
بالا رفتن سن
جنسیت ( زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری مفصلی قرار دارند)
آسیب دیدگی قبلی مفصل
وارد شدن فشار اضافه به مفصل در اثر چاقی
مشاغل سنگین و خاص

شایع ترین انواع بیماری های مفصلی

سیستم اسکلتی انسان برخلاف ظاهر ساده آن بافت بسیار پیچیده ای است که اجزای مختلفی تشکیل شده که تمام این اجزا امکان فعالیت و حرکت استخوان را فراهم می آورد.

یکی از مهم ترین اجزای استخوان مفصل نام دارد که نقش بسیار مهمی در استخوان ایفا می کند. استخوان ها به وسیله محلی به نام مفصل به یکدیگر متصل می شود و بوسیله این عضو حرکت استخوان ها را روان می کنند. به هریک از بیماری ها یا صدماتی که بر مفصل های انسان تاثیر می گذارد؛ بیماری های مفصلی می گویند.

از شایع ترین انواع بیماری های مفصلی می توان به:

آرتریت یا التهاب مفصل

به التهاب یک یا چند مفصل آرتریت می گویند. آرتریت یا ورم مفاصل یک بیماری خاص نیست بلکه شامل انواع مختلفی از بیماری های است که مشخصه همه آنها ملتهب شدن مفصل است. همان طور که اشاره شد بیماری آرتریت به انواع مختلفی تقسیم می شود که از شایع ترین آنها می توان به:

استئوآرتریت
آرتریت عفونی
آرتریت روماتوئید مزمن جوانان
آرتریت روماتوئید
لوپوس
نقرس
آرتریت پسوریاتیک

روماتیسم مفصلی

روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی مزمن است که غالبا مفاصل بدن را درگیر خود می کند. البته در مورادی ممکن است این بیماری در نواحی مختلفی از بدن از جمله چشم، ریه، قلب و رگ های خونی نیز مشاهده شود اما بیشتر در مفاصل دیده می شود.

بر خلاف آرتروز که موجب سایش و فرسودگی استخوان‌ها می‌شود، روماتیسم مفصلی با تاثیرگذاشتن بر پوشش داخلی مفاصل، باعث تورم دردناک شدن آنها می‌شود، که در نهایت می‌تواند منجر به فرسایش استخوان‌ها و دفورمیتی مفاصل گردد.

بیماری آرتروز یا ساییدگی مفصل

با افزایش سن غضروف ها نیز دچار فرسودگی و پیری می شوند که در این صورت گفته می شود بیماری آرتروز رخ داده است. از اصلی ترین ویژگی های بیماری آرتروز از بین رفتن غضروف مفصلی است. آرتروز یا استئوآرتریت از شایع ترین انواع بیماری های مفصلی که بیشتر مفصل بزرگ از جمله لگن و زانو را درگیر می کند.

نقرس

بیماری نقرس نوعی آرتریت است که به دنبال التهاب مفاصل رخ می دهد. بیماری نقرس باعث افزایش سطح اسید اوریک در جریان خون شده و همین انباشگی موجب التهاب مفصلی در نتیجه درد، قرمزی، تورم در مفصل می شود.

بیماری های مفصلی با چه نشانه هایی همراه هستند؟

علائم و نشانه های بیماری های مفصلی بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. برای مثال ممکن است در یک دوره ای به صورت خود به خود ظاهر شده و سپس برطرف شود. و یا بیماری آرتریت روماتوئید که یکی از انواع بیماری های مفصلی است از خصوصیاتی برخوردار است که آن را از سایر بیماری های مفصلی متمایز می کند.

از شایع ترین علائم و نشانه های بیماری های مفصلی می توان به:

درد مفصل

عموما اغلب بیماری های مفصلی می توانند باعث درد مفصل شوند. به گونه ای می توان گفت درد مفصل یکی از رایج ترین علائم بیماری های مفصلی است که این درد بسته به نوع بیماری و آسیب دیدگی مفصل متفاوت است. همچنین در برخی بیماری ها در کنار درد مفصل، درد عضلانی و درد های استخوانی نیز مشاهده می شود.

البته همیشه درد های مفصل نشانه بیماری مفصلی نیست بلکه برخی مشکلات استخوان از جمله کشیدگی رباط، بیماری بورسیت، تاندونیت نیز در بروز این نوع درد ها دخیل هستند.

سفت و خشکی مفصل

به محدودیت در حرکت مفصل را خشکی مفصل می گویند. خارج شدن غضروف و مایع مفصلی از محل اصلی خود از مهم ترین دلایل خشکی مفصل است که در طی آن دامنه حرکتی بیمار محدود می شود.

نقرس، آرتریت روماتوئید، آرتروز از شایع ترین بیماری های مفصلی هستند که موجب خشکی و اختلال در حرکت دادن مفصل می شود.

تورم مفصل

به بزرگ شدن و افزایش حجیمی که مفصل در آن قرار دارد را تورم مفصل می گویند. افزایش مقدار مایع مفصل از شایع ترین علت بروز تورم مفصل است که عموما به دنبال اختلالاتی همچون آرتریت رخ می دهد. در برخی مواقع ممکن است بیمار در کنار تورم مفصل، قرمزی و گرمایی را در محل مفصل ملاحظه کند.

بیماری های مفصلی را چگونه می توان تشخیص داد؟

تشخیص بیماری های مفصلی معمولا با گرفتن یک شرح حال از علائم و یک معاینه پزشکی توسط پزشک ارتوپد تشخیص داده می شود.

در برخی موارد برای تشخیص بیماری های مفصل از تکنیک های تصویر برداری نیز استفاده می شود. ام آری، سی تی اسکن از پرکاربردترین روش های برای تشخیص بیماری های مفصلی هستند.

همچنین در برخی موارد پزشک ممکن است برای تشخیص علت دردها یا بیماری های مفصلی برای شما آزمایش خون، ادرار و یا مایع مفصلی تجویز کند.

این آزمایش ها می تواند به تعیین علت بیماری شما کمک کنند. همچنین این آزمایش ها می توانند به رد کردن احتمال ابتلای شما به سایر بیماری های مشابه نیز کمک کنند.