ردرمان
از آنجایی که بیماری روماتیسم مفصلی درمان قطعی ندارد، روند معالجه بیماران معمولاً تا پایان طول عمر آنان ادامه خواهد داشت و بیشتر بر تسکین علائم بیماری و نیز جلوگیری از افزایش آسیب دیدگی زانو و یا کاهش سرعت این آسیب‌ها متمرکز میباشد. بیماران باید این نکته را درک کنند که روماتیسم مفصلی یک بیماری چند سیستمی است و می‌تواند اندام‌های متعددی از قبیل ریه ها ، مغز استخوان، چشمها و دستگاه قلبی عروقی را درگیر نماید.
انجام اقدامات خودمراقبتی می‌تواند به بیماران در کنترل علائم روماتیسم مفصلی زانو کمک کند. ورزش‌های سبک مانند پیاده روی، شنا و ایروبیک در آب می‌تواند در تقویت عضلات اطراف مفصل‌ها تأثیر خوبی داشته باشد. گرم کردن زانو هم به تسکین درد زانو و شل کردن عضلات کمک می‌کند، اما سرد کردن می‌تواند باعث کند و مبهم شدن درد شود. استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن از قبیل تنفس عمیق، هیپنوتیزم درمانی و تجسم خلاق نیز به کاهش درد زانو کمک می‌کند.
درمان های دارویی
داروهای تجویزی و بدون نسخه زیادی برای درمان روماتیسم مفصلی زانو وجود دارد، اما برخی از این داروها ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند که بیمار باید حتماً مراقب آنها باشد. معمولاً بیماران این داروها را به صورت ترکیبی مصرف می‌کنند. رایج‌ترین داروها برای روماتیسم مفصلی عبارتند از :
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی :
این دسته از داروها از قبیل ایبوپروفن (که معمولاً با نام آدویل یا موترین شناخته می‌شود) و ناپروکسن (یا آلِو)، درد و التهاب را کاهش می‌دهند. دوزهای بالاتری از این داروها هم وجود دارد که حتماً باید توسط پزشک تجویز شود.
استروئیدها :
داروهای کورتیکواستروئید تجویزی از قبیل پردنیزون و متیل پردنیزون (مدرول)، از طریق خاصیت بازدارندگی سیستم ایمنی بدن، به کنترل التهاب و کند کردن روند آسیب دیدگی مفصل کمک می‌کنند.
داروهای ضد روماتیسم (DMARD) :
این داروها می‌توانند از آسیب دیدگی دائمی مفصل زانو و بافت‌های آن جلوگیری کنند. داروهای ضد روماتیسم شامل متوترکسات (روماترکس، ترکسال)، لفلونامید (آراوا)، هیدروکسی کلروکوئین (پلاکوئنیل) و غیره میباشد.
داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی :
این داروها در تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر دارند و مهم‌ترین آنها شامل آزاتیوپرین (ایموران، آزاسان)، سیکلوسپورین (نئورال، ساند ایمون و جنگراف) و سیکلوفسفامید (سیتوکسان) میباشد.
داروهای بیولوژیکی :
این داروها در واقع بازدارنده پروتئین‌هایی به نام سایتوکین‌ها هستند که باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شوند. مهم‌ترین داروهای بیولوژیکی شامل اتانرسپت (انبرل)، اینفلیکسیماب (رمیکید) و ادالیمومب (هومیرا) می‌باشند. یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای درمان روماتیسم مفصلی، انجام عمل جراحی میباشد که در مواقعی استفاده می‌شود که داروهای فوق نتواند از آسیب دیدگی مفصل زانو جلوگیری کند یا نتواند شدت این آسیب‌ها را کاهش دهد. عمل‌های جراحی برای بیماری روماتیسم مفصلی شامل ترمیم تاندون و تعویض کامل مفصل می باشد. در جراحی تعویض مفصل، یک مفصل مصنوعی به جای مفصل آسیب دیده زانو قرار داده می‌شود.
تزریق در مفصل
تزریق استروئید به داخل مفصل زانو می‌تواند تورم، درد و خشکی این مفصل را کاهش دهد. اما تزریقات مکرر ممکن است باعث خرابی بیشتر مفصل زانو شود. داروهای استروئید را می‌توان در غشای تاندون‌ها نیز برای کاهش تورم ناشی از التهاب پوشش تاندون (تنوسینوویت) تزریق کرد. اما این درمان با وجود آنکه می‌تواند در کاهش التهاب بسیار مؤثر باشد، در عین حال ممکن است باعث تشدید پارگی تاندو شود.
سینووکتومی
مشکل بیمار در مراحل اولیه بیماری روماتیسم مفصلی، اغلب شامل درد، ورم و خشکی مفصل زانو میباشد. تولید مایع مفصلی هم افزایش می‌یابد و به تدریج بسیاری از علائمی که مربوط به سینوویوم یا همان لایه پوشاننده سطح مفصل هستند، بروز پیدا می‌کند. در اغلب موارد، عمل سینووکتومی یا حذف غشای سینوویوم از سطح داخلی مفصل می‌تواند باعث کاهش علائم التهاب و تورم زانو در طی یک دوره زمانی معین شود. البته این دوره زمانی غالباً طولانی است. حذف غشای سینوویوم ممکن است از طریق تزریق مستقیم یک داروی سمی برای سلول‌ها به درون فضای مفصل انجام شود. علاوه بر آن، امکان انجام این جراحی به روش آرتروسکوپی و با حداقل تهاجم نیز وجود دارد.
تعویض مفصل
در مواردی که آسیب دیدگی سطوح مفصل زانو به اندازه‌ای پیشرفت کند که پوشش سطح داخلی این مفصل به طور کامل از بین برود یا باعث درد، ورم و خشکی شدید و بی‌وقفه زانو شود و یا مفصل زانو به صورت پیوسته تغییر شکل پیدا کند و عملکرد کلی آن ضعیف شود، از عمل جراحی تعویض مفصل زانو برای درمان آن استفاده می‌شود. این شدت از بیماری اغلب باعث ضعیف شدن و ناتوانی بیش از حد زانو می‌شود. اگر درمان‌های عمومی، مصرف دارو، آتل بندی و استفاده از وسایل کمکی و ارتز، اثربخشی کافی را در رفع علائم التهاب نداشته باشد، جراحی تعویض مفصل زانو انجام می‌شود.
در جریان عمل جراحی تعویض مفصل زانو، ابتدا بیهوشی عمومی بر روی بیمار اعمال می‌شود و سپس جراح یک برش بر روی مفصل زانو ایجاد می‌کند، استخوان کشکک را کنار می‌زند و سطوح آسیب دیده مفصل را می‌برد و جدا می‌کند. پس از آنکه مراحل آماده سازی سطح مفصل به طور کامل انجام شد، جراح یک مفصل مصنوعی به جای آن قرار می‌دهد. جراح قبل از آنکه بریدگی مفصل را با بخیه ببندد، ابتدا با خم و راست کردن زانوی شما، مفصل مصنوعی جدید را امتحان می‌کند و تنظیمات لازم را بر روی آن انجام می‌دهد تا از عملکرد درست آن اطمینان حاصل کند. جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً حدود ۲ ساعت زمان می‌برد. دکتر مهدی مویدفر با تکیه بر دانش پزشکی روز دنیا آماده خدمت رسانی به مراجعین محترم در زمینه تعویض مفصل زانو میباشد.
بعد از جراحی تعویض مفصل، بیمار معمولاً بین ۳ تا ۵ روز در بیمارستان می‌ماند. انجام درمان‌های فیزیوتراپی و توانبخشی بعد از مرخص شدن از بیمارستان می‌تواند به بهبودی سریع‌تر بیمار کمک کند. در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی که در حالت عادی اضافه وزن ندارند، حتی در صورتی که سایر مفاصل بدن آسیب ببیند و عملکرد کلی آنها ضعیف شود، مفصل مصنوعی تعویض شده دچار فرسودگی نمی‌شود و معمولاً تا پایان عمر بیمار دوام خواهد داشت.
